“Ben en iyisiyim. Ben bunu en iyi olmadan önce de söylemiştim.” — Efsane boksör Muhammed Ali Üç kez Dünya ağır sıklet boks şampiyonu olan Ali, bu sözü şampiyon olmadan önce söylerken o kadar çok sıklıkla ve inanarak söyledi ki rakipleri bile bu duruma inanmaya başladı. Öz güven, kişinin yeteneğine, azmine mutlak bir inancının sonucu ortaya çıkan yeterlilik halidir. Araştırmalar insanların kendini ait hissettikleri, samimi ortamlarda daha öz güven sahibi olduklarını ortaya koymuştur. Başarılı sporcuların öz güvenleri, kazanırken değil kaybederken ortaya çıkar. Bu kayıptan ders çıkarıp, eksiklerini görüp ve buna karşılık yapması gerekenlere odaklanırlar. Güven Eksikliğinin Tehlikeleri Öz güvenin performansı arttırdığını sporcuların birçoğu ifade etmektedir. Özgüven eksikliği spor performansını ciddi şekilde etkileyebilir: Tereddüt ve hatalar: Kendine güveni olmayan sporcular hareketlerinde tereddüt yaşarlar ve bu da pahalı hatalara yol açabilir. Motivasyonun azalması: Düşük öz saygı motivasyon kaybına yol açarak antrenman sürecinin etkisini düşürerek performansın dalgalanmasına neden olabilir. Erteleme: Kendinden şüphe duymak, antrenmanlardan kaçınmaya veya ilerleme kaydetmek için gereken çabayı ertelemeye yol açabilir. Gereğinden fazla olan öz güven ise yıkıcı etkiye sahiptir. Sporcu öz güven dengesini sağlamalı, antrenör bu konuda sporcusunu takip ederek destek sağlamalıdır. Peki antrenörler, sporcular bunu nasıl tespit edecek? Sporcunun öz güven kaynaklarını anlayarak. Öz Güven Kaynakları Öz güveni elde etmek ve bunun etkisini gerçekçi düzeyde anlamak için güven kaynaklarını belirlemek sporcuya dair sağlıklı veri elde etmemizi sağlar. Öz güveni etkileyen kaynaklar genel olarak: Performans başarısı: Elde edilen son performans ve hazır olma durumu. Başkasının yerine yapılan deneyim: Takımın iyi olması veya başka yakın sporcu arkadaşın olumlu-olumsuz etkisi. Sözel ikna: Antrenör, yakın arkadaş ve içten gelen uyarılar. Fizyolojik durumların kontrolü: Performansı engelleyecek bedensel rahatsızlıklar, sakatlıklar. Duygusal durumlar: Zihnin müsabakaya hazır olma durumu. İmgeleme deneyimleri: Çoklu düşünme, yapılacak müsabaka, yarışma öncesinde yaşanacakları olumlu-olumsuz hayal etme. Tespit edilen güven kaynaklarıdır. Bu kaynakların belirlenmesi ve sporcuya bu kaynak doğrultusunda müdahale edilmelidir. Sporcunun güven kaynağını Miami Üniversitesinde Prof. Vealey tarafından geliştirilen sporcunun güven kaynağı ölçeği ile tespit edip her performans sergileme öncesinde ölçek sonucuna göre müdahale edilmesi sporcunun performansına olumlu etkide bulunduğu görülmüştür. Öz Güveni Oluşturmak Öz güvenin azalmasına neden olan faktörleri, kaynakları belirleyin. Kazanma hissi ve doğası üzerine kişisel görüntülerinizi oluşturun. Kişiye özel olarak antrenör ile birlikte olumsuz durumları ortadan kaldırmak ve olumlu hale getirmek için plan yapın. Öz güvende zaman zaman dalgalanmalar olacaktır ama bunu uygun strateji ile ihtiyaca göre düzenlenmelidir. Yapılan mücadele, ortaya koyulan emek; psikolojik farkındalık ve psikolojik danışmandan alınacak destek ile zirveye taşınmalıdır.